اما هر کس عمل منکری را مشاهده کند و تشخیص دهد منکر است , از لحاظ عقلی بر خود او حرام است ارتکاب آن منکر . پس از آن زمان که تشخیص داد باید اصلاح عمل نماید . از دیدن رفتار این شخص , دیگران در جامعه نیز پی به منکر بودن آن عمل میبرند و بر اساس آن عمر عقلی کار صحیح را خواهند کرد .
بدین ترتیب با نهی کردن منکر بر خود و امر کردن به معروف بر خود جامعه اصلاح میشود .
این امر عقلا بر هر انسانی واجب است و تنها جهل ( رفتار غیر عقلانی ) مانع آن خواهد شد . مانند اعراب زمان پیغمبر و قبل از آن ( و بلکه گروه بزرگی بعد از آن حضرت )
اما آن که گفتهاند بر دیگران هم واجب است ( اگر دیدی که نابینا و چاه است ,,, اگر ساکت بشینی گناه است ) امر دیگری است که باید مطمئن بود نادان در خطر جانی یا مالی است ( که حفظ جان و مال مسلم , بلکه هر انسانی واجب است )
اما باید بداند گاه کسی کاری میکند که ظاهرا به ضرر اوست , اما در حیطه خلیفه اللهی شخص اوست و او از دیگران در این امر ارجح است .
مانند تربیت فرزند
سرمایهگذاری شخصی و برای خانواده
انجام هزینههای زندگی
انجام اعمال عبادی شخصی مثل نماز و روزه
اما رفتار اجتماعی او باید تابع قانون محل زندگی باشد . مثلا اگر کسی روزه خوار است , حکم روزه داشتن به کسی ربطی ندارد . امری است بین شخص و خالقش , اما رفتار اجتماعی روزه خواری او تابع قوانین اجتماعی محل زندگی اوست . در فرنگ جامعه بر این امر چیزی ننوشته , اما در ممالک اسلامی از نظر قانون اشکال دارد و تنبیه خاصی هر کشور برای خود تصویب کردهاند .