چنانچه بعد از اذان صبح در طبیعت باشید به احتمال زیاد صدای بیدار شدن پرندگان را خواهید شنید . و این در حالی است که هوا هنوز تاریک است ! ( بخصوص وقتی هوا ابری ضخیم هم داشته باشد )
پرندگان نسبت به نور واکنش نشان میدهند ، اما چرا وقتی هنوز نوری وجود ندارد پرندگان شروع روز را تشخیص میدهند ؟
آنها چیزی میبینند که ما نمی بینیم .
بخشهایی از نور وجود دارد که چشم ما تشخیص نمیدهد و میدانیم که پرندگان آنرا مشاهده میکنند. ظاهرا این بخش از نور زودتر از نور قابل تشخیص ما از لایه های ابر میگذرد و پرندگان آنرا تشخیص میدهند .
نور ماورای بنفش قدرت نفوذ بیشتری دارد . همچنین میزان انحراف آن در برخورد با لبه های زمین میتواند روشنایی خاص صبح را برای پرندگان ایجاد نماید که ما قادر به مشاهده آن نیستیم .
از این رو پرندگان خیلی زودتر از ما روشنایی روز را تشخیص میدهند . و سر و صدا را شروع میکنند.
از این رو سعدی شیرازی در خصوص یک سحر و وقت شروع آواز خوانی پرندگان این شعر را سروده
"این شرط آدمیت نیست ,,, مرغ تسبیح گو و من خاموش"
معنای اخلاقی و تربیتی شعر نیز عمیق تر است که به اهل فن محول میگردد.
