مسلما ما نمی توانیم برای گذشتگان کاری بکنیم. شاید برای آنها که در زمان حاضر درد و رنج میکشند نیز نتوان کاری کرد, اما همه ما انسانها در قبال درد و رنج انسانهایی که در آینده زندگی کنند مسئول هستیم.
کارهای امروز ما در رفتار و آینده مردم دنیا تاثیر دارد.
رفتار غیر انسانی که با سیاهان آمریکا شد, رفتاری که با سیاهان آفریقای جنوبی شد, فلسطینیان, مردم کوزوو, بوسنی, افغانستان, عراق, سوریه, یمن, برمه, کره, ونزوئلا, یهودیان و بسیاری مردم از سراسر جهان .
یک روزی جامعه بشری باید احساس مسوولیت کند , در مقابل رفتاری که با مردم, انسانها و بشریت داشته است.
توجیه ظالمانه این است که آنها انسان نیستند, روح انسانی ندارند, نوع پست تر هستند و از این قبیل توجیهات احمقانه.
احتمالا جهان به آن درجه از فهم و شعور اجتماعی رسیده است که همگان دریابند. انسان, انسان است. بدور از رنگ و اعتقاد و سن و سال و سایر تفاوت‌ها.
گرچه بازمانده ظلم کننده‌ها بصورت طبیعی وارث ظلم آنها هستند. و عواقب زشت و زیبای رفتار گذشتگان بر زندگی آنها سایه خواهد انداخت. اما برای کسانی که برای فردا تلاش دارند میتوان مدل صلح و ثبات آفریقای جنوبی را در پیش گرفت و از رفتار گذشته پشیمان بود و عذر خواست.
