رشد اقتصادی و تجارت خارجی و برخی مسائل اقتصاد کلان

فرض کنیم یک کشور در تعادل تولید کالا و خدمات با مصرف قرار دارد . 

حالا 3% رشد جمعیت اتفاق می افتد !!!  این کشور برای حفظ سطح رفاه و همچنین اشتغال و کنترل تورم و سایر پارامترهای اقتصادی چه باید بکند ؟

طبیعتا با افزایش راندمان یا اضافه کار بدون افزایش اشتغال امکان تامین کالا و خدمات خواهد بود . اما در این صورت 3% بیکاری خواهیم داشت ؟ برای این بیکاری چه باید کرد ؟ 

تولید کالاها و خدمات جدید یکی از راه حل ها است . اما این اتفاق نمی افتد مگر با تحقیق و توسعه . همچنین می توان به رشد ارتش ( افرادی که خروجی قابل مبادله ندارند ) اضافه کرد . 

این ها راه حل هایی است که هر یک را برخی کشورها در جهان انتخاب و اجرا کرده اند .

یکی از راه حل ها توسعه تجارت خارجی و افزایش تولید داخلی است . این یعنی شغل را از کشورهای دیگر به کشور خودمان بیاوریم . در صورتی که مبادله یک به یک باشد - یعنی یک شغل برود و یک شغل بیاید خیلی خوب است . اما معمولا کشورهای بزرگ که از مزیت اندازه بزرگ تولید برخوردارند ، سرعت جذب اشتغال آنها بیشتر از کشورهای کوچک است .این امر به نفع بزرگها و ضرر کوچک ها است . 

برای حفظ تعادل استفاده از مزیتهای نسبی جهانی و افزایش رشد اقتصادی و حفظ اشتغال و غیره ، متخصصان باید برای هر کشور با توجه به شرایط خاص آن کشور توصیه ها و راهنمایی های لازم را ارائه دهند .

آزاد سازی قیمتها - بازار آزاد ایران - ارتباط با جامعه جهانی

میدانیم که بازار آزاد سطح بالایی از رفاه و تقسیم کار را در جامعه ایجاد می کند . اما به شرطی که جامعه همگن باشد و شرایط و فرصت های افراد جامعه یکسان باشد .

اما در یک کشور مثل ایران ، ارتباط تجاری رسمی و غیر رسمی با خارج از کشور وجود دارد . از طرفی برای کاهش ارتباطات تجاری غیر رسمی معقول است که نرخ مالیات مستقیم و غیر مستقیم روی تجارت رسمی کم باشد تا دست اندر کاران بازار به سمت بازار غیر رسمی نروند .

در واقع تولید کنندگان داخلی با شرایط داخل کشور باید با بهترین تولید کنندگان بازار خارج رقابت کنند . اما آیا این ممکن است ؟

طبیعتا خیر . از سوی دیگر وقتی یک کالا می تواند در کشور با قیمت کم در دسترس باشد ، آیا معقول است که به واسطه تولید داخلی نرخ آنرا بالاتر ببریم و از رفاه مصرف کننده بکاهیم . طبیعتا نه . بنابراین مرزهای باز بیشترین رفاه را می دهند .

از سوی دیگر خیل عظیم واردات باعث تغییر نرخ ارز می شود . این یعنی قیمتها تعدیل می شود ، ارزش ارزی دستمزدها پایین می آید و بازار به تعادل می رسد . 

در این نقطه تعادل کالاها با کمترین قیمت ممکن وجود خواهند داشت .اما اکثر مردم امکان تهیه آنرا نخواهند داشت . در این اقتصاد بعضی کالاها تولید اقتصادی دارند و بخش کوچکی از جامعه درگیر تولید این کالاها می شوند . تازه بدلیل عرضه بالای نیروی انسانی برای این کالاها هم دستمزدها پایین خواهد بود .

این سناریو رفاه جامعه را حداکثر نمی کند . قیمت کالاهای عرضه شده را حداقل می کند .

در نظر بگیرید یک جامعه کوچک چند ده میلیون نفری باید با یک جامعه چند صد میلیون نفری و یا یک میلیارد نفری رقابت کند . این رقابت متعادل نخواهد بود و همیشه به نفع بزرگتر است .

برای رفاه جامعه همه جامعه باید درگیر کار و تولید شوند . نه همه چی ولی تا آن میزانی که رفاه کل حداکثر گردد. 

اقتصاد دانان برای این حالت هم مدل های اقتصادی دارند و از فرمول های ریاضی استفاده می کنند . اما این حالت با آنچه از آزاد سازی قیمتها می گویند و یا توصیه به اجرای آن  دارند متفاوت است .

آیا خدمت رسانی مساوی عاقلانه و اقتصادی است ؟

درنظر بگیریم در یک شهر موانع برای تردد افراد معلول زیاد است . طبیعتا معلولین هم در شهر نیاز به تردد دارند . اما آیا این عاقلانه است که همه شهر را بر اساس نیاز معلولان باز طراحی و اصلاح کنیم ؟

میدانیم که که کشور ما از منابع بزرگ گاز برخوردار است . اما آیا این عاقلانه است که به همه مردم و در همه جا لوله کشی گاز انجام دهیم و انشعاب گاز بدهیم ؟

طبیعتا خیر 

می توان برای افراد معلول در مناطق خاصی از هر شهر بسته به جمعیت ایشان ، خدمات خاص آنها را تدارک دید و ارائه نمود .

همچنین بر اساس پارامترهای اقتصادی می توان مناطقی که گاز کشی اقتصادی است را مشخص نمود .  اگر شخصی در یک محل دور از لوله کشی نیاز به گاز دارد ، باید یک میزان حداقل خرید داشته باشد تا لوله کشی و مراقبت و سایر پارامترهای هزینه ای را توجیه اقتصادی داشته باشد .

این هزینه ها از جیب مردم انجام می گیرد . مردمی که نه تنها راضی به این بذل و بخشش نیستند ، بلکه نیازهای خاص خود را دارند و هزینه های ضروری تری برای آنها وجود دارد .

بهینه این خواهد بود که بعضی مناطق لوله کشی گاز داشته باشند و در آن مناطق صنایع پر مصرف گاز متمرکز باشند . موارد کنترل آلودگی و افزایش ایمنی در یک محیط محدود با کارایی بیشتر امکان پذیر خواهد بود . برق حاصله می تواند به منازل برای مصرف انتقال یابد . 

همچنین مناطق خاصی در هر شهر به تجهیزات معلولان مجهز خواهد بود . و تمرکز بر یک منطقه جغرافیایی می تواند خدمات ارائه شده برای معلولان را در آن مناطق بیشتر نماید . طبیعتا تشویق برای انتقال مناطق مسکونی و اشتغال معلولان برای این مناطق باید بیشتر باشد .

سایر خدمات و نیازمندیها نیز می تواند با این الگو اصلاح گردد و به صورت بهینه و با راندمان بیشتر در کشور اجرا گردد.

چرا دشمنان اردوغان احمق های ترکیه هستند ؟

دیدیم که به نحو کمدی گونه ای در ترکیه اعلام شد که کودتا صورت گرفته و نمایش دستگیری و محاکمه و امنیتی کردن ترکیه صورت گرفت . 

اخیرا نیز زیر یک ماشین بمب گذاشته بودن برای ترور اردوغان ! ( درون ماشین جا نبود ؟  نمی شد در داخل بدنه آن را پنهان کنند ؟) 

واقعا کسانی که می خواهند به اردوغان صدمه بزنند از میان احمق ها هستند ؟ چرا فکر نمی کنند و نقشه نمی کشند ؟

لااقل به فیلمهای هالیوود توجه کنند و نقشه حماقت آمیز نکشند !!!

اما اگر فرض کنیم این حرکت ها بازی دوستداران اردوغان است که به واسطه سطح فکر خودشان طراحی و پیاده سازی می شود و باید گفت بضاعت تیم حامی اردوغان همین است . سایر مردم هوشمند ترکیه و بیرونی ها چه فکر می کنند ؟

طبیعی است که مردم ترکیه به مسئله عالم هستند ، اما کاری از دستشان بر نمی آید . عملا مانند قتل های زنجیره ای افرادی که بتوانند رهبری ضد اردوغانی داشته باشند متهم به کودتا شده و دستگیر و در زندان حبس های طویل المدت دارند . 

همه کسانی که وابسته نبودند . به قولی التزام عملی به اردوغان نداشتند در دستگاه های امنیتی و نظامی و غیره ، از کار برکنار شده اند . 

از اینجا پی خواهیم برد که چرا دشمنان اردوغان احمق های ترکیه هستند .

برخورد امنیتی در هرس درختان

در شهر تهران شاهد هستیم هر سال درختان را آنچنان هرس می کنند ، گویی این درختان را تازه کاشته اند !

یکی از مواهب درختان و فضای سبز ، بخصوص در تهران ، ایجاد سایه است . 

سایه در خیابان - سایه در پیاده رو و نمای سبزی از دور . اما با کوتاه کردن شاخ و بال درختان، تهران از این موهبت محروم شده است .

مدتها فکر می کردم افراد مسئول فاقد جهان بینی هستند و دلایلی مثل نشکستن شاخه ها و آسیب به خودرو و از این قبیل به ذهن می رسید . اما یکنواختی عمل در کل سطح شهر نشان میدهد این یک دستورالعمل از بالا است .

شاید آنها هم بی تخصص بودند .... اما یک مزیت امنیتی دارد .

وقتی با پهپاد به سطح خیابان و پیاده رو نگاه می کنید ، لازم دارید که هیچ فضای پوشیده ای نداشته باشیم . 

بنابراین ترجیح استفاده کنندگان از پهپاد ، بخصوص برای عملیات تعقیب و کنترل آمد و شد دیگران ، فضای سبزی است که مانع دید پهپاد نباشد . شهر فاقد نقطه کور است .

بدین ترتیب این می تواند به صورت یک دستورالعمل در شهرداری ها به چرخش درآید .

امروزه همه فضای خیابانها و پیاده رو ها می تواند توسط پهپاد ها هر زمان که بخواهند کنترل گردد . 

برای تعقیب شوندگان راه فراری نیست . 

سویه اومیکرون یا واکسن طبیعی !

اخبار رسیده از سراسر دنیا مبنی بر این است که این سویه با سرعت انتشار زیاد ، عواقب خفیفی را برای بیماران به دنبال دارد . این یعنی اگر از این ویروس به عنوان واکسن استفاده شود ، کسانی که این واکسن را دریافت کنند ، خود به خود در مقابل همه گونه های کرونا ویروس مقاوم خواهند بود . ( البته برای تزریق این ویروس به عنوان واکسن ، آزمایشات طولانی باید صورت پذیرد )

اما مسئله نگران کننده دیگری نیز وجود دارد .

اگر این سویه با سرعت انتشار زیاد ، با یک جهش ، تبدیل به سویه مرگ آور شود ، در آن صورت با سویه ای مواجه خواهیم شد که هم سرعت انتشار آن بالا است و هم مرگ آوری آن زیاد خواهد بود . ( البته کسانی که به تازگی با سویه اومیکرون واکسینه شده باشند ، در مقابل آن ویروس هم مصونیت خواهند داشت ) 

اگر وجود این ویروس را به صورت یک فرصت و یک خطر بالقوه ببینیم ، می توانیم با انتشار عمومی آن در جامعه و تشویق مردم به گرفتن این سویه ، جامعه را واکسینه کنیم . 

گر چه در خصوص این روش باید متخصصین نظر دهند ، اما طبیعتا اگر جلوی انتشار این سویه را هم بگیریم ، در نهایت این سویه با جهش بعدی مرگبار خواهد شد و اثر منفی خود را در جامعه خواهد داشت .

فرصت دولتها برای کم کردن فضای کاری و توسعه دور کاری

امروزه ، همه مدیران و کارکنان ( بخصوص در بخش دولتی ) با مفهوم دور کاری آشنا هستند و آن را امتحان کرده اند .

در نهایت همه ما امیدوار هستیم که روزی از دست کرونا رها شویم و به شرایط عادی بازگردیم . اما الان امکان این وجود دارد که بخش مهمی از کارهایی را که می شود به صورت دور کاری انجام داد ، از بدنه سازمانهای دولتی جدا کنیم .

امروز می شود به همه واحدهای دولتی اعلام نمود که باید تمهیداتی ایجاد کنند که مثلا با 60 درصد نیروی کاری حضوری فعالیت نمایند . بقیه به صورت دور کاری باشند . ( این 60 درصد پیشنهادی است و درصد آن در برخی ادارات می تواند خیلی بیشتر باشد .)

حتی واحدهای نظامی و انتظامی و بیمارستان ها و آتش نشانی و غیره نیز می توانند بخشی از کارهای خود را به صورت دورکاری انجام دهند .

تمام واحدهایی که کار اجرایی ندارند ( مانند بخش اداری آتش نشانی - بخش حسابداری بیمارستان ها - بخش اداری پلیس راهنمایی و رانندگی و غیره ) می توانند با این روش هزینه های جاری خود را کاهش دهند .

بهتر این است که دولتها مدیریت نمایند و فضای اداری مازاد را تحویل بگیرند . و در نهایت با جابجایی بعضی بخشها در یک ساختمان ، ضمن کاهش هزینه نهایی ، دسترسی بیشتر واحدها با یکدیگر را نیز فراهم ببینند .

طبیعی است که بعضی ادارات با مشکل مواجه می شوند و لازم است متخصصان دانشگاهی به کمک آنها بیایند . 

این یعنی مدیران واحدهای دولتی با دانشگاه ها در خصوص بررسی روشها و راه کارهای اجرایی این عملیات قرارداد ببندند .
کاهش هزینه ای حاصله قابل توجه بوده و مزایای زیادی برای کشورها دارد .

با تکرار این عملیات در چند نوبت ، می توان به اصلاح روشهای اداری موجود رسید .

فضای اتوبوس و 51% استفاده کنندگان

آمارهای اشتغال اذعان می دارند که امروزه خانمها بیش از 50 درصد از شغل ها را در اختیار دارند . بنابراین بزرگترین استفاده کننده از خدمات اتوبوسها و متروها ، خانمها هستند .

این در حالی است که این وسایل برای استفاده آقایان طراحی شده است . ( به دلیل تفاوت اندازه های طبیعی بدنی)

مدیریت شهری باید ترتیب های متفاوتی در این خصوص در نظر بگیرد . از فضاهایی اختصاصی که به هر جنس اختصاص می دهد گرفته تا تغییر ابعاد صندلی ها و محل ارتفاع دستگیره ها و غیره .

کربن خنثی یا جذب کربن بیش از تولید ؟

در مجامع مهم جهانی صحبت از کاهش تولید گازهای گلخانه ای است . اما آیا اگر همین الان همه کشورهای جهان دیگر کربن تولید نکنند ، مشکل حل خواهد شد ؟

میزان دی اکسید کربن امروز جهان بیش از 415ppm  است . این یعنی چیزی معادل میزان دی اکسید کربن 560 میلیون سال قبل !

در آن دوره میانگین دمای زمین 10 درجه بیشتر از امروز بود . در دو قطب یخ نبود و آب دریاها بیش از100 متر بالاتر از امروز بود . از شدت طوفانهای خشکی ها و بارانهای سیل آسای آن  دوران چیزی گفته نشده است . می دانیم که  شرایط زیست در خشکی ها هم بسیار سخت بوده است .

وضعیت فعلی جهان را به کوره ای تمثیل می زنند که تازه شروع به گرم شدن کرده ، در طی زمان و به تدریج گرم خواهد شد . اگر تولید دی اکسید کربن همین امروز به صفر برسد ، همین میزان گاز گلخانه ای شاید طی چند دهه زمین را به دمای 560 میلیون سال پیش برساند . 

شاید خیلی دیر شده باشد که بتوانیم وضع موجود را حفظ کنیم ، اما باید تلاش نمود . 

کاهش گازهای گلخانه ای به هر روشی که ممکن است باید در دستور کار تصمیم گیران جهانی ( چه سیاستمداران و چه مالکین تجارت های مهم و کم اهمیت جهانی ) قرار گیرد .

اما باید روشهایی برای کم کردن ppm  گازهای گلخانه ای ایجاد گردد و همچنین میزان تابش خورشید را به هر نحوی کم نمود . گر چه چراغ خورشید را نمی توان کم کرد ، اما می توان موانع فضایی ، مانند ابرهای پولکهای آلومینیومی در ارتفاعات بالای ماهواره ای ایجاد کرد تا در مناطق گرمسیر جهان چند درصدی از شدت تابش و گرم شدن زمین کم گردد.

باید متخصصان حیات وحش روشهای علمی برای تکثیر نهنگهای بزرگ را پیدا کنند (مثلا چند قلو زا کردن نهنگهای ماده ) تا با فعالیت آنها در مناطق قطبی ، انفجار سبز قطبی و تولید کریل به حرکت در آید . در این میان نیز اگر لازم شد با قوه قهریه جلوی همه شکارچیان مجاز و غیر مجاز نهنگ گرفته شود .

اگر مردم جهان بخصوص افراد مهم تاثیر گزار مثل دانشمندان و متخصصین و فعالین اقتصادی و سیاسی دست به دست هم دهند ، می توان امیدوار بود که شدت تغییرات را می توان کنترل کرد و شرایط زیستی زمین را حفظ نمود .

امروزه به قدر کافی توان علمی برای استفاده از انرژی های غیر کربنی داریم . کافی است تصمیم بگیریم و هزینه کنیم و تکنولوژی را به سمت استفاده از انرژی حیات بخش ( در مقابل انرژی مرگ آور ) هدایت کنیم .

جبران ضعف غرب در اوکراین

داستان امروز اوکراین را همه اهل فن میدانند . افراد کمی مسن تر به خاطر می آورند که تعدادی بمب و موشک اتمی در اوکراین از فروپاشی شوروی باقی مانده بود .

غربی ها این کشور را تشویق کردند که این سلاح های هسته ای را به روسیه بدهد و در عوض غربی ها از استقلال و تمامیت ارضی این کشور دفاع خواهند کرد .

اوکراین این کار را انجام داد و سلاح های هستهای را تحویل روسیه داد . 

در نهایت در زمانی که روسیه کریمه را تصرف و ضمیمه خاک خود کرد ، هیچ یک از وعده دهندگان نتوانستند و یا نخواستند به تعهد خود وفا کنند . ( دنیای سیاست است دیگر این قبیل امور طبیعی است )

حالا غربی ها با مانورهای روسیه در مرزهای اوکراین مواجه هستند و این بازی ادامه دارد . اگر امروز هم قضیه این بازی روسیه با غرب حل شود ، فردا این اتفاق محتمل است .

تنها راهی که غربی ها دارند این است که آن سلاح های هسته ای که بتواند در مقابل روسیه بازدارندگی داشته باشد را به آن کشور بدهند .

بدین ترتیب تمامیت ارضی اوکراین حفظ خواهد شد .

چند موشک هسته ای با برد کوتاه شاید بتواند چالش جدی و اساسی در مقابل روسیه باشد .

چون اوکراینی ها هم با تکنولوژی غربی آشنا نیستند تا مدتها از شرکتهای خصوصی غربی ( و نه نظامیان غربی ) می توانند در اوکراین باشند تا نسبت به نگهداری ایمن این سلاح ها مطمئن باشند .