دست اندرکاران اقتصادی از نقدینگی بالای موجود گله مند هستند . در حالی که حجم بالای پولی در بازار ایران در گردش است و به دنبال جائی برای استقرار ( و کسب سود ) است . چرا این نقدینگی به سمت تولید و اشتغال نمیرود ؟
جدای از این که جواب این سوال چه باشد ، واقعیت این است که تشخیص دست اندرکاران اقتصادی که این نقدینگی را کنترل میکنند این است که " تولید و ایجاد اشتغال توجیه اقتصادی ندارد " یعنی این حجم نقدینگی به سوی تولید نمیرود .
تصور اشتباهی است وقتی سرمایه دار داخلی به سمت تولید نمیرود ، از سرمایه دار خارجی انتظار داشت که سرمایه خود را در ایران روی تولید فعال نماید .
این امر نشان از آن دارد که مشکل جای دیگر است . تا زمانی که مشکل حل نگردد ، کسی روی تولید سرمایه گذاری نخواهد کرد ( نه سرمایه دار داخلی و نه سرمایه دار خارجی )
بنابراین تا زمانی که سرمایه داخلی جهت تولید مصرف نگردد و باز نیاز به سرمایه وجود داشته باشد ، در آن صورت سرمایه خارجی مورد نیاز خواهد بود .
در واقع همواره شکارچیان اقتصادی داخلی منتظر ورود سرمایه خارجی هستند تا از آن بهره ای ببرند . و البته صاحبان سرمایه خارجی نیز این را خوب میدانند و هوشیارانه گام برمیدارند .
بنابراین در کوتاه مدت نه تنها سرمایه خارجی وارد ایران نمیشود ، بلکه سرمایه های داخلی نیز به بخش تولید نخواهند رفت .
آنچه در دوره های ابتدایی و سپس در دوره های عالی به مردم آموزش داده میشود با تجربه و برای نیازهای دیروز ما شکل گرفته است .
گر چه این روشها نیاز به " مهندسی مجدد " دارد ولی باید به نکات مثبت و مزایای آنها نیز توجه شود .
تا دیروز خانواده شلوغ و بازی بچه‌ها در کوچه و دهکده را داشتیم . برای همین در آموزش نیازی به انجام تحرک و آموزش مهارتهای ارتباطی اجتماعی نبود . این امری است که امروز برای بچه‌های خانواده کم جمعیت ما ضروری است .
در گذشت بیشتر آموزش روی مهارتهای خط و نوشتن بود . در حالی که امروز کمتر پیش میاید مردم روی کاغذ بنویسند .
بیشتر نوشته‌ها روی کامپیوتر و تبلت و گوشیهای هوشمند صورت میگیرد .
آنچه در گذشته به عنوان مهارت خواندن تشویق میشد , امروز هر با سوادی ناچار به خواندن حجم زیادی اطلاعات در طی روز دارد . یعنی اولویت آموزش دیگر اینها نیست .
این که اولویت آموزش چه باید باشد نیاز به تحقیق همه رشته‌های پزشکی و مهندسی و علوم انسانی دارد .
برای آموزش تکمیلی مشکل دو چندان است . سرعت تغییر و پیشرفت رشته ها به گونه‌ای است که درسی که دوسال پیش تدریس میشد ( اگر فرض کنیم آن روز آخرین مرحله دانش بوده ) امروز دیگر کهنه است .
در واقع طی چهار سال دوره لیسانس فارغ التحصیلها به روز نخواهند بود .
امروز میتوان فرودگاهی را سفارش داد که در روز افتتاح به روز باشد . چرا از این روش برای فارغ التحصیلها استفاده نکنیم ؟
با موثر نمودن تحصیل , دیگر لازم نیست سرمایه زیادی تلف گردد تا یک متخصص پرورش یابد .
با هزینه کمتر و البته وقت کمتر , بهره بیشتر و البته طولانی تر نصیب جامعه و خود افراد میگردد .
میفرمایند که ایران مصرف کننده بیش از یک میلیون خودرو در سال است و اکثر این خودروها را در داخل میسازیم . با توجه به این که وزن عمده خودرو ، آهن میباشد و وزن متوسط خودروهای داخلی حدود 500 کیلو است . با توجه به وارداتی بودن بسیاری از قطعات ، فرض کنیم فقط نیمی از وزن آهنی خودرو را در داخل تامین کنیم ، میزان مصرف آهن ( و همه آلیازهای مصرفی خودرو ) 250کیلو به ازای هر خودرو و برابر 250 میلیون تن خواهد شد .
حالا بپردازیم به میزان تولید و برنامه های توسعه صنعت فولاد کشور . روزنامه دنیای اقتصاد در مقاله زیر توضیحات جالبی را برای وضعیت آینده فولاد کشور ترسیم کرده است .
روزنامه دنیای اقتصاد - شماره ۳۶۱۰ تاریخ چاپ: ۱۳۹۴/۰۷/۲۹
در این مقاله بیان شده ایران با تمام طرح های استانی وغیره ( جمعا ) 55 میلیون تن ظرفیت فولاد در آینده ایجاد خواهد کرد که با توجه به منابع مقاله ، ادعا شده ایران حداکثر توان مصرف 33 میلیون تن فولاد را دارد و باید بقیه آن صادر گردد !
55 میلیون تن فولاد ، یعنی 55 کیلو برای هر خودرو . یعنی اگر فقط بدنه این خودروها را در داخل( با جنس داخلی ) میساختند بیش از این فولاد مصرف میشد !
بیشترین میزان مصرف فولاد در صنعت خودرو نیست . در تمام دنیا بیشترین میزان مصرف فولاد در ساختمان است . انواع مقاطع و میلگردهای ساختمانی بیشترین میزان مصرف را دارند .
با توجه به ارقام بالا میبینیم که در صنعت کشور هیچ مدیریتی صورت نمیگیرد . صنعت خودرو یا قطعات آماده را از خارج میخرد و یا فولاد مورد نیاز را از خارج وارد میکند . با این وضعیت ورود قطعات خودرو ، نمیتوان انتظار توسعه مصرف فولاد را در کشور داشت .
ملاحظه میگردد که میتوان برای بهبود مجموعه فولاد سازی در کشور اقداماتی انجام داد ، اما باید دید آیا انگیزه این اصلاحات وجود دارد ؟
گام اول تعیین یک نفر رهبر است .این رهبر باید مشخصات رهبری را داشته باشد و این امر در آرام نمودن افراد مسلح افغانستان خواهد بود .
این رهبر باید یک نفر را به عنوان رئیس جمهور موقت تعیین نماید تا نسبت به تشکیل مجلس مشترک سه کشور و تصویب قانون اساسی جمعی اقدام نماید . و آنرا به تصویب ملت سه کشور برساند .
بر اساس قانون اساسی مصوب نیر باید نسبت به سازمان دادن دولت جدید بپردازد .
ریزه کاریهای زیادی وجود دارد که در طی زمان قابل مطرح و حل شدن خواهد بود .
کارهای زیادی باید صورت گیرد ، اما شاید مهمترین کارها ایجاد همدلی و یکی دانستن بین مردمی است که به ایشان گفته شده " شما ملتی جدا هستید "
با کمک رسانه ها و رفتار مناسب و گسترش اخلاقیات که بستر سنتی در منطقه دارد ، میتوان ارزش گذاری انسانی – اسلامی را که همان داشتن اخلاقیات است توسعه داد .
توسعه اخلاقیات همان کمال مطلوب همه گروه های تند رو است ( لا اقل شعار آنها است ) و در واقع بهانه هر گونه فعالیت غیر مفید گروه های تند رو است .
در گامهای بعدی مسائل اقتصادی و مطالبات به حق جوامع منطقه ای قابل حل کردن خواهد بود
نگاهی به اقتصاد ژاپن به ما میگوید که ورود پول به بازار و هزینه آن در دولت میتواند در جریان اقتصادی به جاهای مشخصی برسد و در آنجا قفل گردد .
بازار اقتصادی ایران نیز از این مشکل ساختاری رنج میبرد . با هزینه کردن دولتها مشاهده کردیم که نتیجه ایجاد اشتغال و به حرکت درآمدن اقتصاد اتفاق نمی افتد . راه حل چیست ؟
راه های زیادی ممکن است در پیش رو باشد ، اما برای جلوگیری از توقف سرمایه در گردش باید این سرمایه از مسیرهای جدیدی به اقتصاد تزریق گردد .
شاید اتکای بیشتر به بخش خصوصی و ضمانت فعالیتهای آنها بتواند تا حدودی این تحرک را به وجود آورد .
حمایت از شرکتهای تازه تاسیس ( استارت آپ ها ) و خرید تضمینی درصدی از خدمات و تولیدات شرکتهای دانش بنیان شاید بتواند به آنها تحرک مناسبی بدهد .
افزایش قیمت ارزهای خارجی تا حددی که تولید کالاهای مشابه در ایران اقتصادی گردد از راه کارهای دیگری است که میتوان آنرا در نظر گرفت .
همه این فعالیتها میتواند اقتصاد را از بخش مردمی آن به حرکت درآورد و بخش دولتی را با مشکل اجرا و غیره روبرو نکند .
دولتها ثابت کرده اند مجری خوبی نیستند و کارها را با زمان و هزینه بیشتری نسبت به بخش خصوصی انجام میدهند .
امروزه دنیا به جائی رسیده که همگان تشخیص داده اند باید جایگزینی برای سوختهای فسیلی ( پایه کربن ) پیدا کنند . دیر یا زود این اتفاق خواهد افتاد ( در غیر این صورت بشریت نابود خواهد گردید )
اما از سوی دیگر بخشی از کار ، یعنی جبران اثر گلخانه ای موردی است که یا روی آن کار نشده و یا کم کار شده است . میتوان از تکنولوژیهائی برای کاهش اثر گازهای گلخانه ای استفاده کرد .
ایجاد تورنادوهای مصنوعی برای انتقال گرما به لایه های بالای جو یکی از این راه کارها هستند .
شاید بتوان سایه بانهای بزرگی در خارج از مدار زمین قرار داد تا میزان انرژی رسیده به زمین را کاهش داد .
شاید بتوان در لایه های بالای جو موشکهای گمراه کننده رادار ( شامل الیاف آلومینیومی ) شلیک کرد تا گرمای خورشید را از لایه های بالای جو به بیرون منعکس نماید .
راه های جلوگیری از ورود انرژی یک بخش از کار است
بخش دیگر هدایت گرمای حاصله به سطوح بالای جو ( مثل کمک در بوجود آمدن تورنادوهای کم قدرت – قبل از این که تورنادوهای پر قدرت بوجود آید )
بخش سوم کاهش اثر آن چیزی است که در سطح زمین وجود دارد . جذب انرژی روی سطحی در گیاهان و جانوران و بازگرداندن کربن به اعماق دریا نیز راه کار دیگری است . پخش مواد رشد دهنده پلانکتونها در سطح دریاهائی که کمبود این مواد را دارند میتواند در این بخش جای گیرد .
متاسفانه اقدامات جبرانی تا کنون صورت نگرفته است
کشمش یکی از جایگزینهای مقوی و پر ویتامین انواع " قند و شکر " میباشد . خوشبختانه ایران یکی از تولید کنندگان بزرگ انواع کشمش است و به دلیل عدم توزیع مناسب این کالای مغذی ، مردم از این کالا و مزایای آنها بی بهره هستند .
میتوان در قالب شرکت تعاونی ( تولید کنندگان کشمش در سرتاسر کشور ) نسبت به ایجاد فروشگاه های زنجیره ای کشمش اقدام نمود .
شاید بیش از هزار نوع انگور و کشمش در کشور داشته باشیم . طیف وسیع کشمش موجود میتواند جنبه های داروئی نیز داشته باشد و برای بیماران دیابتی و شاید بیماران خاص مفید تشخیص داده شود .
با توجه به زیاد شدن بیماران دیابتی در کشور ، طبیعی است که این فروشگاه ها از استقبال خوبی برخوردار گردند .
برای سیستم دفاعی انواع شناورهای دریائی و تجهیزات خشکی ساخته شده اند . اما به نظر میرسد جای تاسیسات ثابت زیر آبی خالی باشد .
مثلا برای تامین امنیت تنگه هرمز میتوان یک ایستگاه زیر آبی برای این کار در نظر گرفت تا تمام شناورهای سطحی و زیرسطحی عبوری را شناسائی نماید .
این ایستگاه برای دفاع از خود میتواند به سیستمهای ضد موشکهای زیر سطحی نیز مجهز باشد .
نه تنها امکان اسکان افراد در این ایستگاه ها قابل اجرا است ( و جابه جائی با زیر دریائیهای موجود ) بلکه میتوان بخش کنترل و نیروی انسانی را در ساحل تدارک دید .
به هر حال وجود این ایستگاه ها در مناطق مهم مثل کانالهای پر عبور و یا در نزدیکی بنادر مهم میتواند بسیار مفید باشد و بخصوص زیر دریائیهای نامرئی دشمن را به خوبی رصد نماید .
بلی طبیعی است که این کشورها را حق خود میداند . حضور داعش یا طالبان نیر بهانه کافی برای حضور نظامی در کشورهای هم سو را میدهد .
هیچ کس به اندازه روسیه از معادن و امکانات این کشورها اطلاع ندارد و نظر به این که ساختار اقتصادی قدیم شوروی با این کشورها گره خورده بود ، این احتمال زیاد است که روسیه برای برقراری این ارتباط اقدام لازم را انجام دهد .
طبیعی است که روسیه برای این کار یک برنامه بلند مدت و جهان پسند داشته باشد . و مطابق دکترین روسیه از فرصتهای اتفاقی پیش آمده برای این منظور استفاده کند .
ظاهرا غرب در این خصوص منفعل است . باید دید غربیها خواهند گرفت .( یا گرفته اند
هر روز میشنویم که تعداد بیشتری از دکلهای نفت آمریکا که برای استخراج شیل بکار میرفتند از گردونه تولید خارج میشوند . سوال این است که این دکلها کجا میروند ؟
به نظر میرسد که میتوان این دکلها را با قیمت نسبتا پائین در آمریکا خرید و به خاورمیانه که در حال توسعه میادین خود است انتقال داد .
با توجه به وضعیت قیمت های نفت و شرایط بازار به نظر نمیرسد که دکلهای موجود در هیچ کجای دیگر جهان مورد نیاز باشد . بنابراین جمع آوری و ارسال این دکلها به خاورمیانه سود خوبی برای شرکتها خواهد داشت .
در این میان شرکت نفت نیز باید اقدامات مناسب را صورت دهد تا از این وضعیت بوجود آمده بتواند استفاده نماید .
امروز دنیا متفق شده است که هر چه زودتر از انتشار گازهای گلخانه ای و به خصوص مصرف منابع انرژی های کربنی بکاهد . اما ما کجای کاریم . هنوز وابسته به درآمدهای نفتی هستیم و در حالی که با دیگران در این راستا همراه هستیم ، اما تصور هم نمیکنیم اگر روزی دنیا جایگزینی ( حتی گرانتر ) از نفت پیدا کرد ، در آن روز ما باید چه کنیم .
حتی نمیتوانیم نفت خود را برای سوخت مصرف کنیم . زیار باعث آلودگی محیط زیست خواهد شد . یعنی باید انرژی و منابع آن را بخریم . با چه درآمدی ؟
آن کشورهائی که دارای منابع جدید انرزی باشند در اولویت خواهند بود و پول نفت که امروز به کشورهای نفتی سرازیر میشود ، در آینده به آن کشورها سرازیر خواهد شد .
چقدر هوشمندانه کار میکنیم ؟ هنوز در فکر این هستیم که دیروز درآمد داشتیم ، امروز نداریم ! آیا فردا خواهیم داشت ؟
اگر پیش رو نباشیم ، پس رو خواهیم بود و به راحتی بازی خواهیم خورد
اندیشه بهائیت اندیشه ضعیفی است و طبیعی است که به زودی مضمحل گردد . اما حساب پیروان این آیین متفاوت است . آنها افرادی هستند که اشتباه کرده‌اند. اگر این انسانها فکر کنند حقیقت را خواهند یافت . ولی تا آن زمان به عنوان فرزندان کشور باید مورد حمایت کشور باشند .
باید به همه مردم یاد داد فکر کنند . وقتی مردم تنبلی میکنند و فکر کردن را به دیگران میسپارند ، کار به جایی میرسد که مراکز بسیاری از گروه های مذهبی در لندن است و حتی اعضای هیئت رئیسه آنها نیز از کارمندان ادارات خارجی خواهند بود !
فرزند بد هم فرزند این کشور هستند . و نمیتوان از آنها گذشت .
برای بهداشت دهان باید مسواک زد و از نخ دندان استفاده کرد . چرا ؟ چون باید هر گونه مواد غذائی که روی دندانها مانده پاک شود . در واقع میکروبها این مواد غذائی را تجزیه کرده و اسید تولید میکنند. این اسید نیز مینای دندان را از بین میبرد و شروع پوسیدگی از همینجا است .
برای مبارزه با فساد نیز باید همین کار را کرد . هیچ عامل تغذیه ای برای میکروبها که همیشه در جامعه وجود دارند نباید گذاشت . اگر مواد غذائی میکروبها را با روشهای مناسب حذف کنیم ، میکروبها نمیتوانند زیاد شوند و فساد نخواهند داشت .
مسواک زدن جامعه یعنی پایش دائمی سیستما تا مقولات فساد را ببندد .این کار نه با قانون ، بلکه با اصلاح روشها و سیستمها باید اجرا شود . اما روشهای دائم در تغییر نیز مشکلات خاص خود را دارد . بنابراین در بازه های زمانی مثلا پنج ساله باید نسبت به اصلاح و تغییر سیستمها و روشها اقدام کرد . در فاصله پنج سال نیز نسبت به مشاهده و بررسی روشهای موجود اقدام نمود .
میتوان بصورت دائم و بلند مدت جلوی عوامل بوجود آورنده فساد را گرفت
در ولایتی چاله ای بود و هر کس که از آن رد میشد بدرون چاله افتاده و دستش می‌شکست .
کم کم به قدری دست شکسته زیاد شد که اولویت همه مداوا و تیمار دست شکستان بود .
یک روز یکی از اهالی پیشنهاد داد چاله را پر کنند . در حالی که تظر دیگران این بود که معالجه دستهای شکسته در اولویت است زیرا مردم درد می‌کشند و برای گذران زندگی نیازمند کمک فوری هستند .
مشکلات ساختاری نیز چنین هستند , حال اولویت چیست؟
اصلاح مشکلات ساختاری یا رسیدگی به امور روزمره ؟
اخیرا متنی دیدم که مهندس " حسین امانت " را بهائی دانسته و تلاش در روی چشم آوردن بهائیت در پرتو فعالیتهای ایشان و بخصوص نورپردازی اخیر میدان آزادی (شهیاد سابق ) که توسط ایشان طراحی شده بود داشتند .
برایم جالب بود که ایشان ممکن است بهائی باشد ، اما هنر و طراحی های هنرمندانه چه ربطی به بهائی گری دارد ؟ لذا کمی گشتم و بیشتر گشتم و سندی مبنی بر بهائی بودن ایشان نیافتم .
کار جالبی بود . مصادره مشاهیر .
این هم یک کاسبی جدید ، مصادره مشاهیر !
امروزه ملاحظه میکنیم که شدت تنوع در حیوانات خانگی به شدت بالا است . تنوع تعداد سگها مثال زدنی است . میگویند اینها از نسل گرگ هستند . در تمام دنیا ، تنوع انواع گرگها و حتی گرگ سانان به تنوع تعداد سگها نمیرسد . حتی سگها نسبت به انواع گربه ها نیز بسیار بیشتر هستند .
این امر میطلبد که یک تحقیق خاص روی سگها از این حیث صورت گیرد . همینطور تنوع مرغهای خانگی و گربه ها و سایر حیوانات خانگی نشان از آن دارد که میتوان با کار کردن روی این حیوانات نسلهای خاص مورد نظر را نیز پدید آورد . چیزی شبیه مرغهای تخم گذار و گوشتی ( با راندمان بالاتر از سایرین ) و از این قبیل .
بحث استفاده اقتصادی از این حیوانات یک وجهه کار است و قدرت تنوع یابی این حیوانات چیز دیگری است .
میدانیم که این حیوانات از زمانی که با انسان همزیستی آغاز کردند پدید آمدند . پس چرا این همه تنوع در گونه انسان پدید نیامد ؟!
پاسخ این سوال کمک میکند تا خودمان را بیشتر بشناسیم و بدانیم که انسان بودن چه چیزی است . مسلما با گرگ و گربه بودن فرق دارد . آنها در طول چند هزار سال گونه های زیادی را تولید کردند ، اما ما یک گونه هستیم . چرا ؟
در این خصوص ما تنها نیستیم و در حیواناتی نظیر فیل – شیر – گوریل و بسیاری حیوانات دیگر این تنوع را مشاهده نکرده ایم . علت این حالت کمک میکند تا دریچه های جدیدی بر بشر باز گردد .
میدان گازی سرخس شاید دومین میدان بزرگ جهان باشد . آن روزها که اخبار پیدا شدن و تعیین ظرفیت تا بهره برداری از اولین پالایشگاه این میدان گازی بود مطلع شدیم که این میدان به تنهائی میتواند رقیب سرسختی برای میدان های گاز سیبری در صادرات گاز به اروپا باشد !
امروز آنچنان با " پارس جنوبی " سرگرم شدیم که ان میدان گازی را فراموش کردیم !
اگر چه میدان گازی سرخس از پارس جنوبی کوچکتر است ، اما بیشترین منفعت را شرکت " رویال داچ شل "میبرد . این شرکت در ترکمنستان نسبت به استخراج گاز اقدام کرده و به تمام کشورهای همسایه ، از جمله ایران گاز صادر میکند .
امروز نه تنها نمیدانیم رقیب چه میزان گاز استخراج کرده و نسبت تعادل ما با آنها در کجا است ، بلکه طرحی نیز برای توسعه بهره برداری از این میدان گازی نداریم .
جا دارد که این میدان نیز مانند پارس جنوبی توسعه یافته و ثروت آن به رگهای کشور تزریق گردد
سالها است شاهد هستیم دولتها موفقیتهای خود را با دولتهای قبل مقایسه میکنند . این اقدام برای جو روانی افراد کم سواد خوب است ( گر چه این کار با این انگیزه نوعی توهین به درک و فهم ملت است ) اما هر دولتی شرایط خاص خود را دارد و باید در شرایط خود با وضعیت بهینه خود مقایسه شود .
مثلا یک دولتی موفق میشود که به 80 % موفقیتهای ممکن در زمانه خود دست یابد و دیگری مثلا 70%
لزوما دومی بدتر از اولی عمل نکرده . شرایط بین المللی و داخلی زیادی دخیل هستند تا موفقیتها را رقم بزنند . همینطور این که کجای یک کار باشیم . در مقاطعی از کارها رشد و موفقیت بیشتر و در مواقعی طبیعتا کمتر است .
پس هر دولتی را باید با خودش سنجید . این امر نه تنها در مورد دولتها بلکه در مورد شرکتها نیز برقرار است . نمیتوان شرکت " شل " را با " بی پی " مقایسه کرد .
هر شرکت ( دولت ) باید پارامترهای اندازه گیری برای خودش تعریف نماید و بر اساس آن خود را بسنجد .
شرکتهای ناظر میتوانند در این مورد کمک خوبی باشند . آنها نیز موارد اندازه گیری خاص خود را خواهند داشت و یک اجماع از اندازه گیریهای مختلف ( سازمانها و شرکتهای بی طرف ) میتواند به مدیران شرکت ( دولت ) کمک کند تا موفقیتهای خود را اندازه گیری نمایند .
یکی از رشته های تحصیلی که نه تنها برای دولتها بلکه برای شرکتها نیز مهم است ، امنیت سایبری است . بانکها باید مراقب باشند تا به نرم افزارهای آنها رخنه نشود . حتی شرکتهای کوچک هم باید مراقب باشند تا متون و تصاویر رقبا روی سایت آنها نصب و تبلیغ نگردد .
این رشته تحصیلی یکی از گرایشهای رشته نرم افزار کامپیوتر است .
مناسب است که با توجه به بازار رو به پیشرفت این رشته و بیکاری خیل عظیم فارغ التحصیلان دانشگاه ها ، این رشته نیز در مجموعه رشته های تحصیلی دانشگاه ها گنجاده شود .
یادمان باشد که اگر امسال اقدام کنیم ، اولین فارغ التحصیلان در چهار سال بعد به بازار کار خواهند رسید .
علاوه بر داخل کشور ، بازار خوبی برای فارغ التحصیلان این رشته در خارج از کشور ( و حتی کشورهای همسایه ) وجود دارد .
