با ساخت سدها کارکرد طبیعی رودخانه‌ها از بین رفت. نمونه تالاب انزلی و سد سفید رود و سایر رودخانه‌ها در سرتاسر دنیا.
قبلا اثبات شده بود که سدها مانع مهاجرت ماهیها در رودخانه میشوند. برای این معضل راههایی اندیشیده شد. گر چه حل کننده مشکل نبود, اما از مزایای سدها و هزینه ساخت آنها نمیتوان چشم پوشی کرد.
از طرفی سدها کنترل سیلاب را ممکن میسازند , نیروی مخربی که باعث آسیب به مزارع و سکونت گاه های انسانی میشد. اما سیلاب ها مزایایی نیز داشتند که با کنترل آنها طبیعت و خودمان را از این مزایا محروم کردیم.
سیلابها, سرزمین های اطراف رودها را آبیاری میکردند و خاک غنی را در سرتاسر دشتی کنار رودخانه‌ها مستقر میکردند. سفره های آب زیرزمینی را پر آب کرده و چشمه های پایین دستی را د برای تمام طول سال پر آب نگاه می داشتند.
در مصب رودخانه‌ها, جایی که رودخانه به دریا ریخته و یا در دشت ها پخش میشد , ( مثل گاوخونی و جازموریان ) دلتا هایی شکل می گرفت و مرداب و تالاب تشکیل میشد. این محیطها تنوع زیستی را افزایش داده و خود سکونت گاه و منبع تامین غذا برای انسان‌ها است.
در شکل طبیعی این آبراه ها توسط سیلابها پاک شده و محیط طبیعی با رسوبات رودخانه پربار میگردید.
در واقع ساخت سدها کارکرد طبیعی رودخانه‌ها را از بین برده و مضرات زیادی به محیط زیست وارد میکند. جدای از مزایای سدها, استفاده از آب رودخانه‌ها را از منطقه پایین دستی رود به مناطق بالا دستی رودخانه انتقال میدهد. کارکردی که میتوانست با انتقال جمعیت به نقاط پر آب صورت پذیرد . این کار باعث گردید جمعیت‌ها جایی که از,نظر طبیعی توان تامین منابع را نداشت رشد نماید و امروز ما با معضل شهرهای بزرگ در مکانهایی مواجه هستیم که منابع طبیعی مناطق مجاور را جذب کرده و اکوسیستم منطقه وسیع اطراف را نابود نموده است.
برای سدها چه باید کرد, آیا میتوان آنها را به شکل اولیه درآورد ؟
برای کاهش صدمات طبیعی سدها چه اقداماتی میتوان انجام داد؟
آیا شکل نوین سدسازی, مثلا در دره مجاور و انتقال بخشی از آب رودها به این سدها ممکن و اقتصادی است ؟
این امور نیازمند تحقیقات متنوعی است که متخصصین باید به آنها پاسخ دهند.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر