در سال ۱۹۳۲ زیست شناس و محقق ژنتیک انگلیسی J.B.S. Haldane به صورت شوخی به این حقیقت طبیعی اشاره کرد که فرقی نمی کند جان خودم را فدای ۴ پسرعمو کنم یا برادرم و از همان موقع تئوری « ترجیحِ منافع فامیل» در تصمیم گیری حیوانات برای تنازع بقا، میدان وسیع تری از توجه دانشمندان را نصیب خود ساخت.
اندیشه « گذشتن از منفعت فردی به خاطر جمع» بعدها در سال ۱۹۶۴ توسط W.D. Hamilton به صورت یک فرمول ریاضی درآمد و شهرت گسترده ای برای این نگاه زیست شناسی تکاملی ایجاد کرد. فرمولی که با محاسبه ریاضی ثابت می کند رفتار غریزی جانوران مبنی بر: «گذشتن از منافع فردی به نفع منافع فامیل» در واقعیت، یک نفع شخصی است.
در میان انواع تلاش ها و تحقیقات جدید که سعی می کند بخشی از معمای تضادِ منافع بین «من و دیگران» را توضیح دهد کتاب فیلسوف و عصب شناس Joshua D. Greene و استاد دانشکده روانشناسی هاروارد است که با نوشتن کتاب « Moral Tribes » سعی کرده است به کمک تکنولوژی جدیدترِ تصویر برداری از مغز در حین تصمیم گیری اخلاقی، دریچه های متفاوتی را در باره راه حل های رفع بحران های بین المللی ایجاد کند.
تز اساسی دیدگاه های او را می توان به این صورت خلاصه کرد که قضاوت اخلاقی ( یافتن مفیدترین راه حل) شبیه یک دوربین دیجیتال عمل می کند که دارای دو سیستم عکاسی اتوماتیک و دستی است. به نظر او بشر بر اساس تجربیات درازمدتِ بعضی از رفتارها و اخلاقش اتوماتیک و غریزی شده است. به عبارتی صریحتر یاد گرفته است که به منافع جمعی به همان صورت که فرمول ریاضی Hamilton's rule می گوید ارجحیت دهد « فرقی نمی کند جان خودم را فدای ۴ پسر عمو کنم یا برادرم جون منفعتش برابر است»
عکاسی اتوماتیک و غریزی که ذهن ما در حین تصمیم گیری اخلاقی انجام می دهد تا وقتی که منافع من با یک جمع مشخص ( قبیله من) حفظ گردد مشکلی ایجاد نمی شود. بحران بشر از آنجا آغاز می شود که منافع قبیله ما با قبیله آنها در تضاد قرار می گیرد.
Joshua D. Green به خاطر تحصیلات فلسفی و روانشناسی که داشته است به این حقیقت تلخ تاکید می ورزد که با وجود آنکه کمک یا همکاری با دیگران را یاد گرفتیم ولی بشر فقط قادر به همکاری با خودی ها است.
به نظر وی بشر قادراست آن اخلاق اولیه که به شکل عکاسی اتوماتیک به وی یاد داده شده و برای منافع ما کار می کند را از حالت اتوماتیک خارج کند و اجازه دهد منافع قبیله ما با منافع آنها ( قبایل دور و متفاوت) نیز گره بخورد.
به تعبیری دیگر مشکلات بین کشور ما و آنها به سادگی رابطه من و ما نیست. برای همین دکتر Joshua Greene به این راهکار رسیده است که بشر می تواند به یک قبیله بزرگتر و جهانی فکر کند تا این «ما » همگانی شود و «آنها» در مذاکرات دیگر وجود نداشته باشد. این «ما» نیاز به یک فرا اخلاق جدید دارد تا بن بست های سیاسی و اقتصادی بین کشورهای جهان را بشکند و مرحله جدیدی از همکاری اتوماتیک برای همه ما شروع شود.
حکومتها در طول تاریخ اشتباهت متعددی مرتکب شده اند که شایسته است از آشتباه آنها درس گرفته شود . یکی از اشتباهات مهم دوره هخامنشیان ، باعث گردید که توسط یک کودتا سلسله آنها منقرض شود ( در اینجا در خصوص اختلافات در شرح تاریخ صرفه نظر میشود )
آنچه آنها انجام دادند ، روش عدالت مدیریت هخامنشیان در همه امور باعث شد که در لشگر خود از همه اقوام نیرو جذب نمودند . و به تدریج از میان ایشان افرادی به مدارج بالای لشگری و فرماندهی رسیدند . این افراد با دید ایجاد یک کودتا طبیعتا افراد هم فکر و هم طایفه خود را به مدارج بالا جذب مینمودند .
این اتفاق ممکن است به تدریج در طی چند نسل نیز اتفاق افتاده باشد . اما آنچه شاهد آن بودیم این بود که در مقابل لشگر 12 هزار نفری اسکندر ، لشگر 400 هزار نفری ایران مقاومت خاصی ننمود .
با ادامه پیشرفت لشگر اسکندر ، طبیعتا لشگریان کودتاچی نیز با لشگر اسکندر همراه شدند . یا به عبارت دیگر لشگر اسکندر به ارتش کودتاچی ملحق شد .
نظر به این که فقط ارتش یک ابر قدرت میتوانست جلوی ارتش ابرقدرت دیگر را بگیرد ، هیچ نیرویی برای مقاومت در مقابل ارتش ایران ( و همراهان ایشان اسکندر ) نبود . به سادگی ارتش ایران کل ایران را درنوردید و همه دیوان سالاران را از کار برکنار نمود .
برای جلوگیری از قدرت ارتش یک ابرقدرت چه میتوان کرد ؟
در روزهای گذشته ، شاهد حملات هوایی روسیه به داعش بوده ایم . قبل از آن هم در عملیات نظامی افغانستان به میزان زیادی ناتو به طالبان حمله میکرد .
همه این حملات هوائی از دقت کم برخوردار بوده و هر حرکتی هزینه زیادی برای نیروهای عمل کننده در بر داشته است . در حالی که اثر بخشی این عملیات زیر سوال بود ، آمریکا به میزان گسترده ای از هواپیماهای بدون سرنشین ( پهباد ) استفاده میکرد .
گر چه هزینه پرواز این هواپیماها به میزان زیادی کمتر از هواپیماهای جنگی متداول بود ، اما اثر بخشی آنها از آنچه قبلا در دسترس بود کمتر شده بود .
اکثر تلفات واقعی این عملیات ، نیروهای غیر نظامی و به عبارتی " زن و بچه " مردم بودند .
با توجه به این که سلاحها روز به روز گسترش پیدا میکنند ، اما سلاحهای موجود بر اساس جنگهای زمانهای قدیم طراحی و توسعه یافته اند . در جنگهای امروز و حتما در جنگهای آینده ، ما به سلاحهای متفاوتی نیاز خواهیم داشت .
سلاحهائی که با کمترین هزینه ، فقط نیروهای نظامی متخاصم را نابود کند . در کمترین تعداد ممکن !
هدف نابودی همه ارتش دشمن نیز نخواهد بود . اگر به میزان موثری از افراد مشخص دشمن دچار مشکل گردند ( حتی نیازی به مرگ آنها هم نیست ) ارتش دشمن زمین گیر شده و نه تنها کارائی خود را از دست خواهد داد ، بلکه دست بسته اسلحه خود را تقدیم نیروهای عمل کننده قرار خواهند داد .
نمونهه این سناریو را در تصرف بغداد و کل عراق شاهد بودیم .
نیروهای آمریکا از منطقه صحرا عبور کرد و به حومه بغداد رسید . با هماهنگی نیروهای داخل شهر ! یک واحد نظامی زرهی به داخل شهر رفته و دور زدند . شهر امن بود ! حتی یک نفر به نیروهای آمریکائی شلیک نکرد !
سپس نیروهای آمریکائی وارد شهر شدند . با تصرف بغداد ، بلافاصله ارتش آمریکا ارتش صدام را منحل کرد و در واقع بدون کشتن هیچ کسی کشور عراق را تصرف کرد .
موشک باران عراق و افغانستان نیز یک مانور نظامی بزرگ در حد یک ابر قدرت جهانی بود . از تمام نقاط دنیا موشک و هواپیما به اهداف فرضی شلیک شد . اشکالات سلاحها بررسی و در محیط رزم واقعی کارائی قدرت نظامی آمریکا از تمام دنیا امتحان گردید . هماهنگی همه واحدهای نظامی از اقیانوس ارام و اطلس و حتی نیمکره جنوبی با هم سنجیده گردید . هواپیماهای بمب افکن ساخت سالهای متفاوت از تمام فرودگاه های محل استقرار به پرواز درآمدند تا عده ای روستائی را بمب باران کنند !
عملیات افغانستان وامروز سوریه بیشتر شبیه یک مانور بزرگ بود تا عملیات نظامی . گر چه در هر دو نقطه به نظر نمیرسد با این روشها پیروزی قابل حصول باشد .
