حمله مغولها زمانی رخ داد که ضعف دیواره نفوذی ( آسیای میانه ایرانی ) شکل گرفته بود

تاریخ درسهای خوبی به ما میدهد . ساسانیان برای جلوگیری از نفوذ " ترکها " یک ارتش کامل را در منطقه " مرو " اسکان داده بودند . این ارتش از نفوذ چادر نشینان ترک جلوگیری میکرد و چنانچه طوایف ترک قصد حمله داشتند جلوی ایشان را میگرفت . مرز ان روزگار " بین النهرین " بود . رودهای " جیهون و سیهون " مانند مرزهای طبیعی جلوی ایشان را میگرفت .

با از بین رفتن ساسانیان و ارتش ایشان در سالهای بعد پادشاهان این مناطق با تساحل به این امر نگریستند و به چادر نشینان اجازه عبور از رودخانه را دادند . آنها کم کم زیاد شده و با همکاری طوایف خود سرزمینهای وسیعی از خراسان آنروز را تصرف کردند .

حمله مغولها نیز در آن زمانهائی که پادشاهان این سوی مرز ضعیف شده بودند صورت گرفت .

ضعف نه فقط قدرتی و ارتشی است . بلکه دانش پادشاهان از دنیای اطراف و عواقب رفتارهای داخلی آنها با مردم باعث این فاجعه گردید .

داستان جالب است ، یکی از نزدیکان پادشاه ، حاکم ولایت مرزی بود و نمایندگان مغول را که با هدایا آمده بودند قتل عام نمود . آنها آمده ودند بگویند که ما از آن سو حرکت میکنیم و شما به ما شبیخون نزنید . مغولان با این سوی رود کاری ندارند . در مقابل مغولان پیکی برای پادشاه فرستادند که حاکم شما چنین ظلمی کرده ، عدالت برقرار کن !

پادشاه نیز نمیتوانست اقوام خود را تنبیه کند . لذا کل کشور را به تاراج مغولان داد .