نقش بالقوه فشار خریداران نفت

زمانی که نفت کالای کمیابی بود ، دولتهای نفتی از سلاح نفت به عنوان ابزاری برای فشار به دیگر کشورها استفاده میکردند . آنها مسائل سیاسی و حتی علائق شخصی را با قدرت نفت به دیگر کشورها ( عمدتا غربی ) دیکته میکردند . مشتریان نیز چاره ای نداشتند . کم کم آنها دیدند این اجبار چیز خوبی نیست . بنابراین برنامه ریزی کردند . در سالهای قبل از انقلاب یک دفتری در لندن کار محاسباتی انجام میداد . آنها محاسبه میکردند که با توجه به این که مراکز مصرف نفت جهانی مشخص هستند . مراکز تولید نیز مشخص هستند ، نفت کدام چاه نفت به کدام مصرف کننده برسد که " کمترین هزینه حمل و نقل " ممکن حاصل گردد .

مسلما ارسال نفت لیبی به آمریکا و در عوض خرید نفت مکزیک توسط اروپا ، توجیه اقتصادی نداشت . ( چگونه این کار کلان را انجام میدادند ؟ )

این بازی امروز به نوع دیگری مطرح میگردد . اروپا از ما نفت میخرد ، اما پول آن را به نوع دیگری پس میگیرد . آنها هواپیما میفروشند ( که ما واقعا نیاز داریم ) بنابراین در نهایت به میزان خرید ما از آنها ، آنها از ما نفت خواهند خرید ( کمی کمتر یا بیشتر ) آنها میتوانند به ما فشار بیاورند ، اگر میخواهید نفت شما را بخریم ، باید با پژو قرارداد ببندید ! ( گر چه اینطور نیست و قراردادهای ما کاملا بررسی شده و بصورت بازی " برد- برد " انجام میگیرد ) آنها میتوانند .

 اگر نکرده باشند هم این خطر وجود دارد که در آینده با قدرت مشتری بودن نفت ، به ما فشار بیاورند . حالا با این علم چه باید کرد ؟

باید آسیب پذیری خود را در مقابل خریداران نفتی کاهش دهیم . وابستگی شدید به نفت برای امنیت کشور میتواند نقطه ضعف باشد .

گر چه از امتیاز نفت نمیتوانیم چشم پوشی کنیم ، اما امروزه نفت آن قدرت قدیمی خود را ندارد . بنابراین هیچ اشکالی ندارد که از مزایای نفت استفاده کنیم ولی از ضعف داشتن نفت فاصله بگیریم . ضعفی که امروز روسیه و عربستان از فشار آن آسیب می بینند .

راه کار عدم وابستگی به بهای نفت این است که در سایر صنعتها به قدری رشد کنیم که درآمد نفتی جزیی از درآمد کشور باشد نه بخش مهمی از آن . به این ترتیب بازی روی بخشی از درآمدهای ما فشار کمتری وارد خواهد کرد تا وضعیت فعلی که بخش مهمی از درآمدهای کشور در چنگالل دلارهای نفتی است .